Interview met Paul Röttger over Piazza

Een interview met Paul Röttger door Willem Pekelder

foto: Carel van Hees

Paul Röttger viert dit jaar een dubbel jubileum: hij is dertig jaar directeur van het even oude theaterhuis dat hij in 1988 oprichtte – toen het rotterdamscentrumvoortheater, nu Theater Babel Rotterdam. Het feest wordt gevierd met een theater-choreografie, die op 13 oktober in première gaat: ‘Piazza della vita’.

Pleinen en andere publieke ruimtes hebben Paul Röttger altijd mateloos gefascineerd. “Pas had ik vijf uur vertraging op het vliegveld. Vond ik helemaal niet erg. Ik kijk graag naar mensen. Hoe ze bewegen, wat ze uitstralen. Je krijgt door dat observeren een goed beeld van de maatschappelijke werkelijkheid. Zo is het ook met ‘Piazza della vita’, het plein van het leven. We laten het leven zien zoals dat voor iedereen verloopt: beginnend met de geboorte en eindigend met de dood. Daar tussendoor ziet het publiek allerlei herkenbare beelden en scènes over verlangen, liefde, afwijzing en bevestiging. Deze theaterchoreografie is een ongegeneerde blik op het leven.”

JE REGISSEERT IN DIT STUK ACTEURS MET EN ZONDER BEPERKING. WAT LEVERT HET OP?
“Veel mensen realiseren zich niet of onvoldoende dat acteurs met een beperking ook naar liefde, intimiteit en nageslacht verlangen en dat ze ook bezig zijn met de eindigheid van het bestaan. Kortom, dat ze dezelfde gevoelens hebben als iedereen. Daarover spreken is vaak nog taboe. Dat wil ik met deze jubileum-voorstelling graag helpen doorbreken, juist door die thema’s heel scherp naar voren te brengen.”

foto : Dominique Mol

HET IS GEEN ‘ACH, GOSSIE-TONEEL’ HEB JE OOIT GEZEGD. WAT BEDOEL JE DAARMEE?
“Als je zou werken met alleen acteurs met een beperking, zou het publiek zeggen: ach gossie, wat leuk. Dan wordt het stuk niet gewaardeerd op artistieke kwaliteit. Juist door die combinatie met acteurs zonder beperking , onder wie ook zangers en circusartiesten, krijg je een gezamenlijk professioneel product, dat toevallig ook nog eens inclusief is. Of toevallig… Ik heb er bewust voor gekozen en wil niet meer anders werken.”

WAAROM NIET?
“We leven in een participatiesamenleving, maar mensen met een beperking zie je weinig in de zaal noch op toneel. De voormalige staatssecretaris van cultuur, Rick van der Ploeg, heeft twintig jaar geleden al gepleit voor meer diversiteit op de gesubsidieerde podia. Hij had het toen voornamelijk over culturele minderheden, maar ook zij zijn helaas nog steeds nauwelijks zichtbaar op toneel. Met Theater Babel Rotterdam doorbreken we de onzichtbaarheid, in ons geval door acteurs met een beperking in de spotlights te zetten. Dat kan een fysieke, verstandelijke of psychiatrische beperking zijn. Vaak zie je het niet eens aan de spelers.”

foto : Dominique Mol

HOE UNIEK IS THEATER BABEL ROTTERDAM?
“Helaas heel uniek. Wij zijn het enige inclusieve gezelschap ter wereld dat structureel subsidie ontvangt. Ik hoop dat meer groepen inclusief gaan werken. Je moet er wel specifieke kwaliteiten voor in huis hebben. Allereerst moet er in je hart ruimte zijn voor de mens die anders is. Vervolgens moet je kunnen omgaan met allerlei beperkingen, en daar ook kennis van hebben. Zelf denk ik dat ik een rijker en milder mens ben geworden door de samenwerking met deze groep acteurs, en hopelijk ook een betere kunstenaar. Je krijgt veel meer inzicht in de complexiteit van de mens, en leert beter relativeren. Om een voorbeeld te geven. Een acteur met een beperking kan heel wisselend reageren op afspraken die een dag eerder zijn gemaakt. ‘Dat kan ik niet of wil ik niet’, kun je dan te horen krijgen. Het vergt veel geduld om daarover te praten. Vaak moet de communicatie non-verbaal. Per speler ontwikkel je een eigen taal.”

JE HEBT ER DUS VEEL VAN GELEERD?
“Jazeker. Kijk, wij ‘onbeperkten’, om het zo maar even te noemen, benaderen alles vanuit ons intellect. Bij acteurs met een beperking is het zintuiglijke vermogen veel sterker ontwikkeld. Wij denken met één blik alles te kunnen overzien. Maar de slechtzienden met wie ik werk, nemen alle tijd om een ruimte te voelen. In dat voelen ervaren zij denk ik veel meer dan wij met onze open ogen.”

foto : Dominique Mol

HOE VERLOOPT DE SAMENWERKING TUSSEN BEIDE GROEPEN ACTEURS: MET EN ZONDER BEPERKING?
“Op zich goed, maar het is niet altijd makkelijk. Het is een leerproces, met de bijbehorende strubbelingen.”

WAAR WIL JE OVER VIJF JAAR STAAN MET THEATER BABEL ROTTERDAM?
“Dan moeten we door publiek, pers en instellingen worden gezien als een volwaardig, professioneel theatergezelschap. En dat moet te zien zijn aan meer bezoekers, meer voorstellingen en meer aandacht in de media. Over vijf jaar willen we op de landelijke podia staan en zichtbaar zijn op internationale festivals, zoals dat van Avignon. En over tien jaar hoop ik dat er een masteropleiding inclusieve kunst is aan hogescholen en universiteiten. Ik werk daar hard aan.”

‘PIAZZA DELLA VITA’ WORDT OPGEVOERD IN HET VOORMALIGE BONHEUR THEATER AAN DE EENDRACHTSSTRAAT. WAAROM HEB JE VOOR DIE LOCATIE GEKOZEN?
“We willen altijd één keer per jaar op een andere plaats voorstelling geven om een ander publiek te trekken. Het voordeel van deze ruimte is bovendien dat die groter is dan onze eigen stek op de Mathenesserdijk. Ook belangrijk is dat dit theater geen podium heeft. Als de acteurs op het podium staan, en het publiek zit op stoelen in de zaal, wordt de onderlinge afstand te groot, vind ik. Ons doel is steeds het publiek onderdeel te laten zijn van de ervaring.”

klik hier voor meer informatie & tickets over Piazza della vita

foto: Carel van Hees