“ZEER PERSOONLIJKE GETUIGENIS VAN
TRANSVROUW IN KRACHTIGE COMMUNITY”
Theaterkrant
“JESSICA VOS SPEELT DE STERREN VAN DE HEMEL”
Rijnmond TV
“ONVERBLOEMD OPENHARTIG”
De Wereld van Willem
“DEZE VOORSTELLING IS WEER EEN PARELTJE”
Aidan’s World
“INCLUSIEF THEATER LAAT ZIEN HOE JE MET ELKAAR KUNT SAMENLEVEN”
VGN
Klik hier voor een video-reportage van Koffietijd / 5 Uur Live (RTL 4).
“Waarom kan ik niet zijn wie ik wil zijn?”
Het verhaal van Jessica,
transgender en actrice bij Theater Babel Rotterdam.
Zij brengt haar verhaal open en bloot, laat niets onbesproken, toont zich kwetsbaar en gaat geen taboe uit de weg.
Haar medespelers laten zich inspireren door haar verhaal.
Ook zij keren zich binnenstebuiten met openhartige, kwetsbare en (on)alledaagse bekentenissen over hun jeugd, over seksualiteit, over wie ze wel en niet willen en kunnen zijn.
Een voorstelling met oude en eigentijdse vocale muziek door een koor van 34 acteurs met en zonder beperking, omgeven door spectaculaire 360 graden projecties.
Van J. naar Jessica is het eerste in een reeks van vijf portretten uit een inclusieve samenleving.
Paul Röttger, directeur-bestuurder van Babel en regisseur van de voorstelling, maakt zich sterk voor alle mensen die door de samenleving worden weggezet. Schrijver Erik-Ward Geerlings en Paul schreven op basis van gesprekken en improvisaties met de acteurs het script.
interview Paul Röttger
door Willem Pekelder
Op 23 november gaat bij Theater Babel Rotterdam ‘Van J. naar Jessica’ in première. Een unieke voorstelling waarin hoofdrolspeelster Jessica ons deelgenoot maakt van haar overgang van man naar vrouw, een transitie die ze ook in het echte leven doormaakt. Zoals altijd spelen zowel acteurs met als zonder beperking in het stuk mee.
Een interview met regisseur Paul Röttger door Willem Pekelder.
Hoe is ‘Van J. naar Jessica’ tot stand gekomen?
“Ruim een jaar geleden meldde zich bij ons een jongeman die toneelspeler wilde worden. Hij nam een aantal lessen en bleek veel talent te hebben. Al vrij snel werd duidelijk dat hij een transitie wenste van man naar vrouw. Waarna het idee ontstond om over dat proces een toneelstuk te maken. Vandaar ‘Van J. naar Jessica’, waarbij die ‘J’ staat voor haar jongensnaam, een verleden dat Jessica definitief achter zich wil laten.”
De transitie van Jessica staat volgens jouw symbool voor meer dan een persoonlijk verhaal. Waarom?
“Zeker, het draait om de vraag: kan je zijn wie je wilt zijn, man, vrouw, hetero, homo, hoog- of laagopgeleid? Die vraag wordt aan alle spelers voorgelegd en roept soms pijnlijke, traumatische verhalen op. Mensen met een beperking kunnen meestal nog minder dan mensen zonder beperking het leven leiden dat ze zouden willen, omdat anderen dat voor hen bepalen. Daarnaast zijn we ook altijd op zoek naar de humor, want die helpt vaak om te overleven. ”
De poster van de voorstelling is tamelijk confronterend, zoals bepaalde persoonlijke verhalen dat ook zijn. Dat zou rauwe reacties kunnen oproepen.
“Dat zijn we wel gewend. We spelen al jaren op Rotterdamse scholen, met thema’s als armoede, taal, drugs en seks. Het gebeurt regelmatig dat jongeren zeer negatief reageren op onze acteurs met een beperking. Velen hebben nog nooit ‘zo iemand’ gezien. Mijn opvatting is dat een kunstenaar het publiek moet confronteren met wat men niet kent of zelfs niet wil kennen. Schrijver Erik Ward Geerlings en ik hebben het script ontwikkeld op basis van interviews met de spelers, en die namen bepaald geen blad voor de mond. In een open samenleving kun je, vind ik, én het goede én het pijnlijke uit het leven delen. Bij Theater Babel doen we dat in een veilige, persoonlijke omgeving.”
Hoe is het voor Jessica om haar transitie te delen met het publiek?
“Jessica wil dat heel nadrukkelijk, omdat ze denkt andere mensen die een transitie overwegen te kunnen helpen.”
Is het een risico om mensen met een beperking ‘open en bloot’ toneel te laten spelen?
“Ik maak al heel mijn leven kwetsbaar theater, ook toen ik nog werkte met alleen acteurs zonder beperking. Ik zie dus weinig verschil. Sterker, mensen met een beperking zijn opener, directer, ze dragen minder ballast en schaamte mee. Ze weten heel goed wat ze wel en niet willen. Ik maak nu vijf jaar inclusief theater, en begin steeds meer moeite te krijgen met mensen zonder beperking.”
Je wilt nooit meer werken zonder mensen met een beperking?
“Inderdaad. Deze mensen hebben mij enorm verrijkt. Ze helpen mij te zijn wie ik ben. Door hen ben ik me bewust geworden van mijn eigen beperkingen, zoals mijn problemen met de burgerlijke moraal en de heersende orde. Dankzij hen durf ik meer dan vroeger mijn verzet tegen maatschappelijke ontwikkelingen op de planken te brengen, juist omdat deze acteurs ‘anders’ zijn.”
Het ‘andere’ is altijd wel een rode draad geweest in je carrière?
Klopt. Mijn eerste regie bij wat toen nog Rotterdams Centrum voor Theater heette, was ‘De anderen’ over de vervolging van homoseksuelen in de Tweede Wereldoorlog. Ik wil werken aan een samenleving waarin de ander gezien en erkend wordt, of het nu een verslaafde is, een zieke, een oudere, een vluchteling of een transgender. We moeten elkaar leren kennen, dan vallen misplaatste morele opvattingen vanzelf weg. Deze voorstelling is de eerste uit een reeks van vijf waarin ik portretten maak naar aanleiding van een levensverhaal. De komende vijf jaar zal Theater Babel steeds het levensverhaal van een of twee spelers centraal stellen.”
Hoe verrijkt het toneelspelen de wereld van acteurs met een beperking?
“We hebben het altijd over de participatiesamenleving, maar wie heeft ooit iemand met een beperking in een orkest of op toneel gezien? Terwijl het juist heel professionele kunstenaars zijn of kunnen worden. Door hun beperking hebben ze meestal een ander zintuig dat beter is ontwikkeld dan bij ons. Slechtzienden bijvoorbeeld kunnen vaak zeer goed horen. Mijn doel is dat er over vijf jaar mensen met een beperking bij Theater Rotterdam spelen of dansen bij Conny Janssen danst. Onze acteurs werden vroeger beziggehouden met dagbesteding, terwijl kunst hun vak is. Gezien worden, applaus halen, dat is hun leven.”
Zang en muziek spelen in ‘Van J.naar Jessica’ ook een belangrijke rol. Welke?
“Troost bieden. We laten oude en moderne klassieke muziek en zang horen. We hebben een koor van twintig zangers dat onder meer soli zingt van de middeleeuwse mystica Hildegard van Bingen. Het is mooie, harmonieuze muziek om de harde realiteit op het toneel wat te verzachten, en om het publiek de kans te bieden tot reflectie. ”
Ben jij een wereldverbeteraar?
“Eh…ja, dat durf ik wel te zeggen. Ik wil de wereld wat leuker maken, wat mooier en beter. Zodat iedereen kan zijn wie hij of zij is.”
praktische informatie
2019
zaterdag 9 november 2019 – try-out – uitverkocht
zaterdag 23 november – première – uitverkocht
zaterdag 30 november – uitverkocht – besloten voorstelling
zaterdag 14 december – uitverkocht
2020
zaterdag 8 februari – uitverkocht
zaterdag 15 februari – tickets
zaterdag 22 februari – tickets
zaterdag 14 maart – geannuleerd
zaterdag 21 maart – geannuleerd
zaterdag 4 april – genannuleerd
zaterdag 18 april – genannuleerd
zaterdag 24 april – genannuleerd
zaterdag 25 april – genannuleerd
zaterdag 26 april – genannuleerd
aanvang 17:00 uur
tickets
€ 20,- inclusief een vegetarische & biologische maaltijd na afloop van de voorstelling
locatie voorstelling
Eendrachtsstraat 81, Rotterdam
reserveren
Selecteer bovenaan deze pagina de datum waarop je de voorstelling wilt bezoeken. Met de pijlen links en rechts van de data kunt u door de opties heen scrollen. Of klik naast de datum van je voorkeur op ’tickets’ om direct te reserveren.
Het inclusieve werk en onderzoek van Babel wordt mede mogelijk gemaakt door: Stichting Doen, de Gemeente Rotterdam, stichting Bevordering van Volkskracht, Lirafonds, stichting Pameijer, het VSB fonds, het NSGK en HandicapNL.
Partners van Babel
Continuüm, D66 Rotterdam, De Kringen, Diversiteit in bedrijf, Fontys Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Tilburg, Jong in Arnhem, Lkca, Moois TV, Movisie, Stichting Genderwende, T-Nederland, Trans Magazine, Transgenderinfo.nl, Transgendernetwerk, Transvisie, Vereniging genderdiversiteit.
